ทำความสะอาดโรงพยาบาล: ความสำคัญและวิธีการดูแลเพื่อความปลอดภัยสูงสุด

โรงพยาบาลเป็นสถานที่ที่ต้องการมาตรฐานความสะอาดสูงที่สุดแห่งหนึ่ง เพราะเป็นพื้นที่ที่มีทั้งผู้ป่วย แพทย์ พยาบาล และญาติผู้มาเยี่ยมปะปนกันอยู่ตลอดเวลา ความสะอาดที่ดีไม่เพียงช่วยป้องกันการแพร่เชื้อโรค แต่ยังช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้ผู้มาใช้บริการและรักษาความปลอดภัยของบุคลากรในโรงพยาบาลด้วย

การทำความสะอาดโรงพยาบาลจึงต้องอาศัยความรู้เฉพาะด้าน น้ำยาฆ่าเชื้อที่เหมาะสม และวิธีการที่ถูกต้องตามมาตรฐานสากล

1. ความสำคัญของการทำความสะอาดโรงพยาบาล

การดูแลความสะอาดโรงพยาบาลมีผลโดยตรงกับความปลอดภัยของผู้ป่วยและบุคลากร เนื่องจากเป็นพื้นที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อในระดับสูง เช่น เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือเชื้อดื้อยา หากไม่มีระบบความสะอาดที่ดี อาจเกิดการแพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็ว

เหตุผลสำคัญที่ต้องให้ความสำคัญ ได้แก่

ลดโอกาสการติดเชื้อภายในโรงพยาบาล (HAI)

ป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อจากผู้ป่วยไปยังบุคลากร

สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและน่าเชื่อถือ

ปฏิบัติตามมาตรฐานการรับรองของหน่วยงานสาธารณสุข

2. จุดสำคัญที่ต้องทำความสะอาดในโรงพยาบาล
2.1 พื้นโรงพยาบาล

พื้นเป็นพื้นที่ที่มีการสัมผัสเชื้อจากรองเท้า รถเข็น และเตียงเคลื่อนย้าย
สิ่งที่ควรทำ:

ถูพื้นด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อเฉพาะทาง

กำจัดคราบของเหลวทันที

ทำความสะอาดหลายครั้งต่อวันในพื้นที่เสี่ยง

2.2 ห้องผู้ป่วย

ห้องผู้ป่วยต้องสะอาดและฆ่าเชื้อเป็นประจำ
งานที่ต้องทำ เช่น

เช็ดเตียง ที่กั้นเตียง โต๊ะคร่อมเตียง

ทำความสะอาดปุ่มกดต่าง ๆ เช่น รีโมตหรือกริ่งเรียกพยาบาล

เปลี่ยนผ้าปูและผ้าห่มตามรอบ

ทำความสะอาดพื้นและห้องน้ำ

2.3 ห้องผ่าตัดและพื้นที่ปลอดเชื้อ

เป็นพื้นที่ที่ต้องมีมาตรฐานสูงที่สุด
ขั้นตอนสำคัญ ได้แก่

ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อทุกพื้นผิวตามมาตรฐานก่อน–หลังใช้งาน

ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อเฉพาะที่สลายเชื้อได้หลากหลายชนิด

ตรวจสอบอุปกรณ์ที่ต้องปราศจากเชื้อให้ถูกต้อง

งานนี้ควรดำเนินการโดยทีมที่ผ่านการฝึกอบรมเฉพาะทาง

2.4 ห้องน้ำผู้ป่วยและห้องน้ำสาธารณะ

ควรทำความสะอาดถี่กว่าโซนอื่น

เช็ดโถสุขภัณฑ์ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ

ล้างอ่างล้างมือ

จัดเก็บขยะติดเชื้อตามมาตรฐาน

ทำความสะอาดทุกครั้งหลังพบคราบสกปรก

2.5 พื้นที่ส่วนกลาง

เช่น ล็อบบี้ จุดลงทะเบียน ห้องรอพบแพทย์
พื้นที่เหล่านี้มีผู้ใช้จำนวนมาก
จำเป็นต้องทำความสะอาดและฆ่าเชื้อจุดสัมผัสบ่อย เช่น

ที่จับประตู

เคาน์เตอร์

เก้าอี้

ลิฟต์

3. วิธีการทำความสะอาดโรงพยาบาลอย่างถูกต้อง
3.1 ใช้อุปกรณ์และน้ำยาที่ได้มาตรฐาน

ควรใช้น้ำยาฆ่าเชื้อที่ได้รับการรับรอง สามารถกำจัดแบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อดื้อยาได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น โซเดียมไฮโปคลอไรท์ แอลกอฮอล์ หรือควอทส์ (Quats)

3.2 แยกอุปกรณ์ทำความสะอาดแต่ละโซน

เพื่อป้องกันการปนเปื้อน เช่น

สีของถังน้ำ

ผ้าม็อบ

ผ้าเช็ด

แยกตามพื้นที่: ห้องน้ำ ห้องผู้ป่วย ห้องผ่าตัด พื้นที่ส่วนกลาง

3.3 ใส่อุปกรณ์ป้องกัน (PPE)

พนักงานทำความสะอาดในโรงพยาบาลควรใส่

หน้ากาก

ถุงมือ

รองเท้ากันลื่น

เสื้อกาวน์หรือเอี๊ยมกันเปื้อน

เพื่อป้องกันเชื้อและสารคัดหลั่ง

3.4 ปฏิบัติตามแนวทาง “จากสะอาดไปสกปรก”

เริ่มจากพื้นที่เสี่ยงน้อยก่อน เช่น
โต๊ะ เคาน์เตอร์ → เตียงผู้ป่วย → ห้องน้ำ
เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อระหว่างทำงาน

3.5 การจัดการขยะติดเชื้อ

ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานกรมอนามัย

ใช้ถุงสีแดงสำหรับขยะติดเชื้อ

ผูกปากถุงให้แน่น

ส่งต่อไปกำจัดในระบบของโรงพยาบาล

4. ความถี่ในการทำความสะอาด (โดยแนวทางทั่วไป)

พื้นโรงพยาบาล: หลายครั้งต่อวัน

ห้องผู้ป่วย: ทุกวัน หรือทุกครั้งที่ผู้ป่วยออก

ห้องผ่าตัด: ก่อน–หลังผ่าทุกครั้ง

ห้องน้ำ: หลายครั้งต่อวัน

พื้นที่ส่วนกลาง: ทุกชั่วโมงในช่วงคนเยอะ

5. ข้อควรระวัง

ห้ามใช้น้ำยาความเข้มข้นไม่เหมาะสม

ห้ามใช้ผ้าเช็ดผืนเดียวหลายพื้นที่

ห้ามเติมน้ำยาฆ่าเชื้อลงในถังเดิมที่เหลือของเก่า (ต้องเททิ้งก่อน)

หากพบสารคัดหลั่งต้องจัดการทันทีตามขั้นตอนเฉพาะ

ตรวจสอบคุณภาพน้ำยาและอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ

สรุป

การทำความสะอาดโรงพยาบาลเป็นกระบวนการที่ต้องใช้ความรู้เฉพาะด้าน อุปกรณ์ที่ถูกต้อง และมาตรฐานที่เข้มงวด เพราะความสะอาดที่ดีช่วยลดการแพร่เชื้อ เพิ่มความปลอดภัย และสร้างความเชื่อมั่นให้ผู้ป่วยและบุคลากรทุกคน เมื่อโรงพยาบาลให้ความสำคัญกับทุกขั้นตอนอย่างต่อเนื่อง จะช่วยยกระดับคุณภาพบริการและความปลอดภัยโดยรวมได้อย่างชัดเจน